Б.Пүрэвдорж: Хуулийнхан ЖДҮ-ийн зээлийн асуудлыг анхааралдаа авч шалгаж байгаа бол бидний хувьд чуулгандаа оролцох боломж нээгдэж эхэлж байна

Улсын Их хурлын гишүүн Б. Пүрэвдоржтой цаг үеийн асуудлаар ярилцлаа.

-Өнгөрсөн долоо хоногийн УИХ-ын чуулганаар ирэх оны төсөв болон холбогдох хуулийн төслүүдийг баталлаа. Төсөв батлагдах эцсийн хэлэлцүүлгийн үеэр танай намын бүлэг ажил хаясан. Төсвийг энэ сарын 15-наас өмнө батлах хуультай ч хугацаанаасаа өмнө батлагдчихлаа шүү дээ. Үүнийг та хэрхэн харж байна. Хэт яарч баталсан төсөв болчихлоо гэж зарим гишүүн ярьж байна л даа?

-Төсөв мөнгө батлах нь УИХ-ын гол хийх ёстой чухал ажлын нэг. Олон ч хэлэлцүүлэг, санал, шүүмжлэлийг тусгаж байж сая улсын төсөв батлагддаг.

Төсвийн хоёрдугаар хэлэлцүүлгийн үеэр гишүүдийн болон төрийн байгууллагуудаас ирсэн саналтай холбоотойгоор нэмэлтийг хийж болдог. Харин төсвийн гуравдугаар хэлэлцүүлгийн үеэр зайлшгүй нэмэлт оруулах, засварлах ёстой гэж үзвэл байнгын хороо болон чуулганы хуралдаан дээр гишүүдийн гуравны хоёрын саналаар өөрчлөлт хийж болдог.

Өөрөөр хэлбэл, өндөр хувиар нэмэлт хийж болно гэсэн үг. Тиймээс гуравдугаар хэлэлцүүлгийн үеэр гишүүд зарчмын зөрүүтэй санал гаргасан ч үр дүнд хүрэхгүй л дээ. Тэр утгаараа эцсийн хэлэлцүүлгүүдэд ямар нэгэн асуудал нэмэгдэж ордоггүй учир процедурынхаа зарчмаар явж дуусдаг. Ер нь төсөвтэй холбоотой асуудлаар сөрөг хүчний хувьд нэг зүйлийг хэлье. Засгийн газар, ажлын хэсэг тодорхой хэмжээнд сөрөг хүчнийхээ саналыг эрх баригч гишүүдийн саналтай адилхан тавьж өгсөн.

-Гишүүний мөнгө гэдэг зүйл нийгэмд асуудал болж яригддаг. Тэрний тойрогт тийм ч хэмжээний мөнгө тавьчихаж миний тойрогт тэрнээс бага тусгагдсан байна гэж. Энэ асуудлаар та байр сууриа илэрхийлэхгүй юу?

-Орон нутаг, тойрогт хөрөнгө оруулалт хийгдэх зайлшгүй шаардлагатай ажил байдаг. Энэхүү асуудалд иргэдийн шүүмжлэл бий. Үүнийг үгүйсгэхгүй. Маш их үр ашиггүй зардлыг орон нутагт тавилаа гэсэн шүүмжлэл иргэдээс гардаг. Гэхдээ нэг зүйлийг хэлье.

Төр бол хамгийн том худалдан авагч болчихсон. Тиймээс төрөөс тусгаж байгаа хөрөнгө оруулалтаар дамжин тухайн сум, аймаг, орон нутагт тодорхой хэмжээний ажил үйлчилгээг хийж, үйлдвэрлэл эрхлэн, ажлын байр бий болгодог хүмүүс байдаг. Тэр хүмүүст энэхүү орон нутгийн хөрөнгө оруулалт маш сайнаар нөлөөлдөг. Төсвийн мөнгийг 76 жижиг тойрог руу татлаа гэсэн иргэдийн шүүмжлэл байна. Энэ бол сонгуулийн хуультай холбоотой асуудал. Сонгуулийн тухай хуулиараа бид жижиг 76 мажоритар тойргоос гарч ирсэн. Тиймээс дахин сонгогдохын тулд тодорхой хэмжээний хөрөнгө оруулалтыг хийх сонирхол Их хурлын гишүүдэд маш их байгаа. Тэр утгаараа улс орныхоо хөгжлийг том дүр зургаар нь харж, илүү хөгжилд хэрэгтэй тэр зүйл рүү хөрөнгө оруулалт хийх шаардлагатай. Мөн эдийн засгийн хямралын үед ирээдүйд хуримтлал бий болгох замаар энэхүү төсвөө баталъя гэж үзэж байвал Сонгуулийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах ёстой. Ингэснээр тодорхой том тойргоор ч юм уу, эсвэл Монгол Улсын хэмжээнд нэг тойрог болгох замаар асуудлаа шийдвэл илүү үр дүнтэй юм болов уу гэж харж байна.

-Танай намын бүлгийн гишүүд УИХ болох Байнгын хороодын хуралдаанд суухгүй байгаа. Та бүхний тавьж байгаа шаардлага бол ЖДҮХС-тай холбоотой асуудал шүү дээ. Тус сангаас зээл авсан албан тушаалтнууд үүрэгт ажлаасаа чөлөөлөгдөж байна л даа. Энэ мэт хариуцлага тооцож чадвал хуралдаа буцаад сууна гэж ойлгож болох уу?

-Жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх сангаас зээл авсан албан тушаалтнуудад хариуцлага тооц, Засгийн газарт цаашид ажиллах чадамж алга гэдэг шаардлагыг манай намын бүлгээс тавьсан. Шаардлагыг хүлээж аваагүй учир УИХ-ын чуулган болон Байнгын хороодын хуралдаанд суухгүй байх замаар тэмцлээ илэрхийлж байна. Одоо хууль хяналтын байгууллагаас сайд, зарим албан тушаалтнуудтай холбоотой асуудлыг шалгаж эхэлсэн байгаа. Нэгэнт хууль, хяналтын байгууллагууд энэ асуудлыг анхааралдаа аваад шалгаж байгаа бол бид чуулгандаа оролцох боломж нээгдэж эхэлж байна гэсэн үг.

-Та бүхэн дараагийн удаад ямар тэмцлийн хэлбэр сонгох вэ?

-Ирэх долоо хоногоос нэг гишүүнээ хяналт тавьж чуулган, байнгын хорооны хуралдаанд оролцуулна гэж бүлгийн хуралдаанаар шийдсэн. Тэмцлийн хэлбэрийг өнөөдөр ярихад эрт байна.

-УИХ дахь АН-ын бүлэг өчигдөр хуралдсан. Хуралдаанаар ирэх оны улсын төсвийн талаар тодорхой байр суурь илэрхийлсэн. Өндөр зардалтай, эрсдэлтэй төсвийг бид дэмжих боломж байхгүй. Ерөнхийлөгч хориг тавибал бид дэмжинэ гэж мэдэгдсэн. Энэ талаар тодруулахгүй юу?

-Хэрэв Монгол Улсын Ерөнхийлөгч ирэх оны төсөвт хориг тавибал бид хүлээж авна. Манай улсын эдийн засгийн гол тулгуур салбар бол мал аж ахуй. Тэгэхээр энэхүү салбарт ажиллаж байгаа иргэд, малчдынхаа амьдрал ахуйг сайжруулах, орлогыг нь нэмэгдүүлэхийн тулд энэ салбар руу хөрөнгө оруулалтыг хийх, тусгах шаардлагатай. Тэр утгаараа Ерөнхийлөгч мал аж ахуйн салбар руу 300 тэрбум төгрөг хөрөнгө оруулалтыг хүртэлх үйлдвэрлэлийг дэмжих зориулалтаар төсөвт суулгах саналтай байсан болохоор төсөвт хориг тавина гэж сонссон. Ерөнхийлөгчийн энэхүү саналыг би хувьдаа зөв гэж үзэж байгаа. Учир нь орон нутагт ажлын байр алга, тодорхой орлого гэж алга. Тиймээс төв суурин газар бараадан ажилтай, орлоготой болох гэж сүүлийн жилүүдэд хөдөө, орон нутгаас Улаанбаатар хот руу шилжин ирэх иргэдийн тоо эрс нэмэгдсэн. Энэ нь түрүүний хэлсэн шалтгаанаас ихээхэн хамаарч байгаа юм. Тиймээс энэхүү шилжилтийг бууруулах, хөдөө, орон нутагтаа малчид, иргэд маань орлоготой, ажилтай сайхан амьдрах боломжийг бүрдүүлж өгөхийн тулд энэхүү салбар руу хөрөнгө оруулалтыг татах зайлшгүй шаардлагатай юм. Тиймээс л Ерөнхийлөгчийн энэхүү саналаар төсөвт хориг тавина гэх агуулгыг би дэмжиж байгаа. Хоригийг хүлээж авна.

-Б.Батзориг сайд албан тушаалаасаа чөлөөлөгдөх асуудлаа өөрийн хүсэлтээр гаргачихаад байгаа. Сая (өчигдөр) прокурорын газраас сайдыг УИХ-ын гишүүнээс нь түдгэлзүүлэх бичиг ирүүлсэн...

-Энэ талаар надад тодорхой мэдээлэл алга. Хууль, ном дүрмийнхээ хүрээнд л явагдах асуудал байх.

-Та болон таны хамаарал бүхий этгээдүүд болон танай намын гишүүд ЖДҮХС-гаас ямар нэгэн зээл авсан асуудал байгаа юу?

-Тийм асуудал байхгүй. Нэг ч төгрөгийн зээл аваагүй гэдгийг би хариуцлагатай хэлье.

-Шатахуун импортлогч компаниуд он гарсаар найман удаа үнээ нэмлээ. Энэ асуудлаар иргэд жагсаж, шатахууныхаа үнийг бууруулахыг төр, засгаас шаардан жагсаж байна. Энэ асуудлаар сөрөг хүчний байр суурь ямар байгаа вэ?

-Дэлхий дээр Монгол шиг шатахуун импортлогч улс олон бий. Тэд шатахууны үнийг зах зээлд найдаад сул байлгадаггүй. Суурь үнийг үргэлж тогтвортой барьж байж зах зээлийн чадамжаа хангах бодлого явуулдаг. Харамсалтай нь, энэ Засгийн газар шатахууны үнийг чөлөөтэй орхисноос болж өнөөдөр жагсаал болж байна. АН бол шатахууны үнийг төрийн бодлогоор зохицуулах ёстой гэсэн байр суурьтай. Бидний энэ бодлогыг олон улсад хэрэгжүүлдэг.

ЭХ СУРВАЛЖ: ӨДРИЙН СОНИН