Ковид-19 цар тахлын улмаас улсын төсвийн орлого тасалдаж, нийгмийн халамж болоод эрүүл мэндийн зардал эрс өссөн 2020 онд уул уурхай, газрын тосны компаниудаас төрийн болон орон нутгийн захиргаа, төсвийн байгууллагуудад өгсөн хандив, дэмжлэг сүүлийн 7 жилийн дээд түвшинд хүрчээ.
Монголын Олборлох үйлдвэрлэлийн ил тод байдлын санаачилга (ОҮИТБС)-ын нээлттэй өгөгдлөөс харахад олборлох салбарын компаниудаас нийгмийн хариуцлагын хүрээнд өгсөн хандив, дэмжлэгийн дүн 2020 онд 45.9 тэрбум төгрөгөөр хэмжигдэж байна. Энэ нь цар тахлын үед 459 мянган хүүхдийн нэг сарын ХҮҮХДИЙН МӨНГӨН тэтгэмжтэй тэнцэх дэмжлэг юм.
Өнгөрсөн хугацаанд олборлох салбараас төр, орон нутаг, төсвийн байгууллагуудад өгсөн хандив, дэмжлэгийн дунджаар 60 гаруй хувийг “Оюутолгой” ХХК дангаараа бүрдүүлдэг байв. Өөрөөр хэлбэл, хандив, дэмжлэгийн 30 хүрэхгүй хувь нь бусад олборлогчоос бүрддэг байсан бөгөөд тус хэмжээ 2020 онд 67.5 хувь болж өсчээ.
“Оюутолгой” ХХК-иас бусад компанийн хандивын мэдээллийг он тус бүрээр нь задалвал компаниуд хандив, дэмжлэгийн 70-80 хувийг бүрдүүлсээр ирсэн байна.
Монголын ОҮИТБС нь 2006 оноос эхлэн ашигт малтмал олборлогч компаниудаас төрийн болон орон нутгийн байгууллага, иргэд, ТББ-уудад өгсөн хандив, дэмжлэг нөгөө талаас төрийн байгууллагууд олборлогч компаниудаас хүлээн авсан хандив, дэмжлэгийн мэдээллийг ил тод болгож эхэлсэн. Тийнхүү хоёр талаас ирүүлсэн тайланг тулган баталгаажуулах ажлыг хөндлөнгийн олон улсын нэр хүндтэй аудитын компани хийдэг учир хандив, дэмжлэгийн талаарх өгөгдөл нь баталгаатай, аудитлагдсан мэдээлэл юм.
Нөгөө талаас, 2014 оноос эхлэн ОҮИТБС-ын тайланг цахимаар авч эхэлснээр мэдээллийн ил тод, нээлттэй байдал улам нэмэгдэж, тайлагнах үйл ажиллагаа хурдассан.
Хандивын нээлттэй өгөгдлийн 2014 оноос хойшхи мэдээллийг шүүж үзвэл 2015 онд хандив, дэмжлэг 40 тэрбум төгрөг давж байв. Энэ үед хандивын 90 гаруй хувийг “Оюутолгой” ХХК өгчээ. Тэгвэл дэлхийн зах зээл дээр түүхий эдийн ханш сул байсан 2015-2016 онд “Оюутолгой” ХХК-аас бусад уул уурхай, газрын тосны компаниудын төрийн байгууллагад өгсөн хандив дэмжлэг 2.5-4.2 тэрбум төгрөгөөр хэмжигдэж байлаа. Мөнгөн болон мөнгөн бус хандив, дэмжлэгийн хэмжээ 2018 оноос эрчимтэй нэмэгдсэн байна.
Жич: Монголын ОҮИТБС-ын 2020 оны тайланд аудитын баталгаажуулалт хийгдсэний дараа 2020 оны тоон мэдээлэл шинэчлэгдэх бөгөөд уг оноос өмнөх нь аудитлагдсан мэдээлэл болно.
Эх сурвалж: www.mmhi.gov.mn
